Afgelopen najaar besteedde het programma Zondag met Lubach aandacht aan het leesplezier dat bij scholieren in met name het voortgezet onderwijs zo achteruitgaat. De belangrijkste reden daarvoor was volgens Arjen het vak ‘begrijpend lezen’. Tijdens dat vak komen de ingewikkeldste aspecten van teksten aan de orde, die met bepaalde strategieën moeten worden doorgrond, waardoor het helemaal niets meer met lezen te maken heeft. Het hele proces werd omschreven als puzzelend lezen en daarbij haken scholieren massaal af. Maar is dat nog wel zo?
Een houding
De huidige tendens in het basisonderwijs is dat begrijpend lezen vooral een houding is die de kinderen moeten leren ontwikkelen. Begrijpend lezen is geen vak op zich meer, kinderen leren voortdurend omgaan met teksten op een manier waaraan ze in alle situaties waarin ze iets moet lezen wat hebben. Ze leren het meest van een leerkracht die hardop denkend voor, tijdens en na het lezen zijn eigen of haar tekstbegrip voordoet (modellen) en de kinderen actief betrekt bij hun aanpak in het begrijpen van een tekst.
Zo leert je kind dus geen losstaande strategieën, maar gaat teksten lezen met een doel. Hij of zij stelt zichzelf daarbij een aantal vragen. Een goede startvraag kan zijn: Wat weten we nadat we deze tekst hebben gelezen? Bij een recept weet je na het lezen van de tekst hoe je een gerecht kunt klaarmaken. Je kind ontdekt zo dat er verschillende soorten teksten zijn die allemaal hun eigen kenmerken hebben. Denk hierbij aan recepten, sprookjes, waargebeurde verhalen, een kaartje of een blog. Als kinderen die kenmerken gaan herkennen, kunnen ze verbanden leggen tijdens het lezen en met de kennis die ze al hebben, voorspellen hoe het verder zou kunnen gaan. Daarbij is er steeds aandacht van de leerkracht die hardop denkend meehelpt wanneer er vragen ontstaan zoals: Wat doe ik als ik het niet meer snap? Welke hulp heb ik nodig om verder te kunnen en van wie? Ga ik dan een stukje teruglezen of zoek ik de betekenis van een woord op? Dit alles werkt goed als er teksten aan de orde komen die passen in een bepaald thema waaraan de groep een tijdje werkt. Zo wordt allerlei kennis over een onderwerp nog beter aan elkaar gekoppeld.
Plezier
Dit is toch wel een heel andere aanpak dan je als ouder zelf, uit je eigen schooltijd, gewend was, waarbij je een stuk tekst las en daar dan vragen over beantwoordde. De bedoeling van de huidige werkwijze is dat kinderen plezier in het lezen ervaren, zodat lezen ook een leuke hobby kan worden en blijven. Als ouder kun je dat stimuleren door zelf te laten zien hoeveel plezier lezen je geeft. Ook kun je je kind meenemen naar de bibliotheek of een leuk uitje plannen naar de boekwinkel. Daar kan je kind zelf kiezen wat hij of zij boeiend vindt om te lezen en dat maakt lezen nog leuker!
